Một thức quà nổi tiếng của Nam Định lại gắn với tên riêng của một người phụ nữ: Bánh gai bà Thi. Chẳng phải tự nhiên mà được gọi là đặc sản của Hải Hậu, Nam Định – bánh gai Bà Thi mang cho mình một truyền thống của làng quê Việt Nam, dần trở lên nổi tiếng và thành thương hiệu riêng biệt.
Miếng mỡ căng ngậy quyện đỗ xanh vàng ươm, bùi lựng ẩn mình trong lớp vỏ bánh xanh đen, ngọt lành đẩy đưa vị giác.
Người ta thường gọi tên vùng, miền cho mỗi món ăn đặc sản: nem chua Thanh Hóa, phở khô Gia Lai… vậy nhưng bánh gai – một thứ quà vặt nổi tiếng của Nam Định lại có tên riêng giản đơn và gần gũi, gắn với tên riêng của một người phụ nữ: Bánh gai bà Thi.
Bà Thi là người Nam Định. Bà không tự tay làm bánh mà truyền lại bí quyết cho người quen rồi lấy bánh đi bán ở góc phố Trần Hưng Đạo từ những năm cuối của thập niên 70. Người ăn bánh gai đều được bà Thi ân cần chỉ cách bóc bánh không dính vỏ, ăn thế nào nhân không rớt. Có lẽ bởi thế, ai bán bánh gai đều là bà Thi và bánh gai bà Thi đã trở thành “thương hiệu” cho món bánh quà vặt có tiếng của Thành Nam như thế.
Tìm hiểu hơn về cách làm bánh gai mới thấy thật cầu kỳ. Người làm bánh phải chọn lá gai tươi, không non, không già, tước bỏ xơ, sống lá, rửa sạch, luộc mềm nhừ, để nguội và ráo nước rồi giã mới cho ra thứ bột bánh nhuyễn tơi, mát mịn. Trộn cho thật đều bột lá gai, bột gạo nếp cái hoa vàng và bột sắn dây. Rưới nước lá gai đã đun sôi với đường lên bột và nao thật kỹ để tạo nên một bột vỏ bánh dẻo mịn màu xanh đen. Dàn mỏng bột, xắt thành những miếng nhỏ rồi cho nhân bánh vào giữa. Nhân bánh với đỗ xanh, hạt sen, cùi dừa, mỡ heo tạo nên một màu vàng ươm, sáng bóng.
Sau 4 lớp lá chuối ngự khô, chiếc bánh xanh đen lấm tấm hột vừng lộ dần. Và khi đã ăn rồi, vị ngậy ngậy quyến luyến trong cái ngòn ngọt, bùi lựng, thanh mát của miếng mỡ căng bóng, của đậu xanh ngọt lành, của lá gai thơm mát hấp dẫn, đánh thức mọi ngóc ngách của vị giác.
Bánh gai Bà Thi nay được bán dọc phố Trần Hưng Đạo. Sẽ rất thú vị nếu bạn ghé qua bất kỳ quán nào để được thưởng thức những chiếc bánh gai còn nóng hôi hổi, nồng nàn, thơm phưng phức đẩy đưa những xúc cảm về món bánh quà vặt nhà quê bình dị, ngon lành.